Toplumun ve onu oluşturan bireylerin, sağlıklı ve güçlü olarak yaşamasında ekonomik ve sosyal yönden gelişmesinde, refah düzeyinin artmasında, mutlu, huzurlu ve güvence altında varlığını sürdürebilmesinde yeterli ve dengeli beslenme en temel koşullardan biridir. Yetersiz ve dengesiz beslenme; bir yandan bireylerin fiziksel, sosyal ve zihinsel gelişimlerini, diğer yandan da toplumun ekonomik ve kültürel gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu olumsuz etkiler en çok bebeklerde ve çocuklarda görülmektedir.
Son 30 yıldır anne sütü üzerinde yoğunlaşan çalışmalar anne sütünün eşsiz bir besin olduğu ve bebek beslenmesindeki yerinin doldurulamayacağı gerçeğini ortaya çıkarmıştır. Bunun sonucu olarak anne sütü kullanımı tüm dünyada tekrar yaygınlaşmıştır. Emzirme, annelerin ve bebeklerinin sağlığı ve refahında en önemli faktördür. Diğer hiçbir besleme seçeneği emzirmenin kanıtlanmış yararlarını sağlamaz.
Anne Sütü Sağlıklı ve Ekonomiktir:
Yapılan çalışmalar; çocukluk çağı ölümlerini, emzirmenin tek başına %13, doğru tamamlayıcı beslenme uygulamaları ile birlikte yaklaşık %20 oranında azalttığını ortaya koymuştur. UNICEF’e göre; anne sütü ile beslenmeyen çocuklarda ölüm oranları beslenenlere göre 4-6 kat daha fazla olmaktadır.
Bebeğin ilk 6 ay sadece anne sütüyle (su dahi verilmeden) beslenmesi, 6'dan sonra ek gıdalara geçilse bile en az 2 yaş ve ötesine kadar emzirilmeleri gerekmektedir. Uzmanlar, anne sütüyle beslenen bebeklerin ishal, zatürre, orta kulak iltihabı, alerjik hastalıklar, daha ileri yaşta ortaya çıkan tip 1 ve tip 2 diyabet, çölyak, iltihabi bağırsak hastalıkları, hipertansiyon, kanser, alerji, astım, şişmanlık ve obezite, multipl skleroz, diş yapısı bozuklukları ve bazı ruhsal hastalıkların daha az görüldüğünü belirtmektedir. Ayrıca anne sütüyle beslenenlerin okul başarılarının daha yüksek olduğu da bilinmektedir.
Anne sütüyle beslenmenin, bebeğe olduğu kadar, anneye ülke ve aile ekonomisine ayrıca çevreye de katkısı vardır.
Emzirmenin bebeğe yararları;
· Bebeğin ruh ve vücut sağlığı için en uygun besindir.
· Her zaman hazır, temiz, uygun ısıdadır, ekonomiktir.
· Sindirimi en kolay besin maddesidir.
· Her annenin sütü kendi bebeği için en uygun özelliktedir. Prematüre bebeği olan annenin sütü prematüre bebeğe,1 aylık bebeği olan annenin sütü 1 aylık bebeğe,3 aylık bebeği olan annenin sütü 3 aylık bebeğe göredir.
· Organ ve sistemlerin gelişmesini düzenleyen büyüme faktörlerini içerdiğinden bebeğin büyümesini ve gelişmesini hızlandırır.
· Anne sütü bebeğin ilk 6 ayda ihtiyacı olan protein, yağ vb. her türlü besin değerine sahiptir.
· Aşırı şişmanlama (obesite) riski daha azdır.
· Annenin ilk gelen sütü (kolostrum) bebek için çok önemlidir, bebeğin ilk aşısıdır.
· Anne sütü içinde bulunan antikorlar, bebeğinizi enfeksiyon ve hastalıklara karşı korur.
· Anne sütü ile beslenen bebeklerde kansızlık daha az olur.
· İleri yaşlarda gelişebilecek hastalıkların olasılığını da azaltır. Örneğin; alerjik hastalıklar, şeker hastalığı, astım, kanser, damar sertliği, diş çürükleri vb.
· İçerdiği A vitamini ile göz hastalıklarına karşı korur.
· Anne sütü alan bebeklerde pişik, karın ağrısı ve kabızlık daha az görülür.
· Ani bebek ölümü riskini ( beşik ölümü ) azaltır.
· Bebeğiniz için doğal bir sakinleştiricidir.
· Anne sütüyle beslenen bebekler daha az ağlarlar, daha iyi uyurlar.
· Emzirmeyle anne ile bebek arasında var olan duygusal bağ gelişir
· Bebeğinizin zekâ gelişiminin daha iyi olmasını sağlar.
Emzirmenin anneye yararları;
· Meme kanseri, rahim kanserine yakalanma riskini azaltır.
· Memede süt birikiminden dolayı oluşan komplikasyonları ortadan kaldırır.
· Doğum sonrasında rahmin toparlanmasını sağlar.
· Yumurta kanserinden koruyucu etkileri bilinmektedir.
· Emmeyle anneden salgılanan hormonlar sayesinde kısa süre de dinlenme ihtiyacını karşılar, huzurlu olur.
· Doğum sonrasında kemiklerin yeniden mineral kazanmasını sağladığı için, menopoz sonrası kalça kemiği kırığı riskini azaltır.
Bebek Dostu Çalışmaları ve Emzirme Haftası:
Beslenme yetersizliklerinin önlenmesi için atılması gereken ilk adım emzirmenin doğumdan sonra en kısa sürede başlatılması, anne sütü ile bebeklerin tek başına ilk 6 ay emzirilmesi, 6. ayın ardından uygun ek besinlerle emzirmenin 2 yaş ve ötesine kadar devam ettirilmesidir. Bakanlığımız tarafından bu amaçla ülkemizde çocuk sağlığının korunması, hastalıkların azaltılması, bebek ve çocuk ölümlerinin önlenmesi için diğer çocuk sağlığı programlarına paralel olarak 1991 yılından itibaren “Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı” yürütülmektedir. Bu kapsamda Emzirmenin korunması ve desteklenmesi ile programın temelini oluşturan başarılı emzirmede 10 adım stratejisinin tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında uygulanması ve devamının sağlanması, ayrıca beslenme bozukluklarının önlemesi yoluyla çocuklarda ölüm ve hastalık oranlarını düşürmek hedeflenmektedir.
Program tüm dünyada da uygulanan “Bebek Dostu Hastaneler” kavramı ile başlamış, 2000’li yıllara gelindiğinde birinci basamak sağlık kuruluşlarının da dahil olması ile “Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları” olarak ilerleme kaydetmiş, ardından önce Bebek Dostu İl ve daha sonra çalışmalarını bir adım daha ileri taşıyan illerimiz için Altın Bebek Dostu İl kavramları geliştirilmiştir. Konya ili, Altın Bebek Dostu İl ünvanına sahiptir. Akşehir Devlet Hastanesi olarak da 2002 yılından bu yana Bebek Dostu Hastane ünvanına sahibiz.
Yürütülen başarılı çalışmalar sonucunda sadece anne sütü ile beslenen bebek oranında artış sağlanmıştır. Ülkemizde doğan tüm çocukların %96,5’i bir süre emzirilmektedir. Ayrıca ortanca emzirme süresi 17 aya yükselmiştir.
Gelinen bu noktayı daha da geliştirmek ve emzirme konusunda farkındalık yaratmak için ülkemizde her yıl Emzirme Haftası kutlanmaktadır. Gebeliğin sonlanarak anne ve bebeğin buluştuğu ve bebeğin anne sütüyle tanıştığı zamandan ilham alınarak yılın 40. haftası olan 1-7 Ekim tarihleri seçilmiştir. Söz konusu hafta içinde tüm Türkiye’de konunun öneminin vurgulanması, toplumsal farkındalık oluşturulması amacıyla çeşitli aktiviteler ve eğitimler planlanıp uygulanmaktadır. Hastanemizde de hafta ile ilgili etkinlikler yapılmıştır.
Öneriler:
· Doğumdan sonraki ilk yarım–1 saat içinde emzirmeye başlayın.
· İlk 6 ay sadece anne sütü verin.
· Anne sütüyle birlikte 6. aydan itibaren ek besinlere başlayın.
· 6. ayın ardından uygun ek besinlerle emzirmeyi 2 yaş ve ötesine kadar devam ettirin.