HIV Enfeksiyonu ve AIDS
HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü) bağışıklık sisteminin içine yerleşerek, bireyin bağışıklık sistemini zayıflatan, gözle görülemeyecek kadar küçük bir mikroptur. Bu virüs nedeniyle kişi enfeksiyonlarla ve hastalıklarla savaşma yeteneğini yavaş yavaş kaybeder. Kanında bu virüsün bulunduğu kişilere ‘‘HIV Pozitif’’ denmektedir. AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetersizliği Sendromu) ise HIV enfeksiyonunun bağışıklık sistemini yetersiz hale getirdiği ve hastalık belirtilerinin başladığı durumdur.
HIV sadece insanlarda hastalık yapar. HIV enfeksiyonu cinsiyet, yaş, dil, din, ırk farkı tanımadan herkesi etkiler. Bağışıklık sistemine zarar vererek hastalığa neden olur ve bulaştıktan sonra hastalık belirtilerinin ortaya çıkması 8-10 yıla kadar uzayabilir. Önlem alarak HIV hastalığından korunulabilir ve bulaşması engellenebilir.
Kişiye HIV bulaştıktan yıllar sonra, bağışıklığın bozulmasına bağlı olarak, çeşitli hastalıkların ortaya çıktığı AIDS tablosu gelişir. Her HIV enfeksiyonu olan kişi, AIDS aşamasında değildir. HIV enfeksiyonu olan kişiler tedavi edilirse, AIDS olmazlar. AIDS döneminde de bireyler tedavi edilebilir ve tedaviden fayda görürler.
Günümüzde HIV enfeksiyonunun ve AIDS’in tedavisi mümkün olup tedavi sayesinde bu kişiler, diğer insanlar kadar yaşayabilmektedir.
HIV’in Bulaşma Yolları
En sık bulaşma yolu korunmasız cinsel temastır. Hasta kişi ile yapılan korunmasız (kondom, prezervatif, kılıf, kaput kullanılmadan) her türlü cinsel temasla (oral, vajinal, anal) virüs bulaşabilmektedir. En sık anal ilişki ile bulaşır. Vajinal ilişkide erkeklerden kadınlara bulaş daha kolay gerçekleşmektedir.
Kanda virüsün yoğun miktarda bulunması nedeni ile virüsü taşıyan kişilerden alınmış kan, kan ürünleri ve organ nakli yoluyla, damar içi enjektörlerin ortak kullanımı/paylaşımı ile ve ayrıca anneden bebeğine de bulaşabilmektedir.
Ülkemizde 1987 yılından itibaren her kan ve kan ürününe gerekli testler yapıldıktan sonra hastaya verilmektedir.
HIV; dokunma, tokalaşma, el ele tutuşma, sarılma, sosyal öpüşme, gözyaşı, ter, tükürük ile, beraber yemek yemekle (tabak, çatal, kaşık, bıçak ve bardak paylaşmakla), giysilerin ortak kullanımıyla, aynı havuzu, banyoyu, tuvaleti, saunayı ve duşu paylaşmakla, aynı yerde oturmakla, aynı havayı solumakla, aynı denizde yüzmekle, konuşmakla ve öksürükle, aynı evde, aynı ortamda çalışmak ve yaşamakla ve sinek, sivrisinek, böcek sokması, hayvan ısırması ile bulaşmamaktadır.
HIV Enfeksiyonu Tanısı Nasıl Konulur?
Kan testi en güvenilir tanı yöntemidir. Kan testi, tüm devlet hastaneleri ve aile sağlığı merkezleri (ASM), üniversite hastaneleri ve diğer sağlık kuruluşları ve gönüllü danışmanlık ve test merkezlerinde (GDTM) yapılabilir.
İlk alınan kan testi sonucunun ikinci bir kan testi ile doğrulanması gerekir. İkinci testte de pozitif saptanan kişilere HIV enfeksiyonu tanısı konulur.
Kanında HIV saptanan kişiler mutlaka tedavi olmalıdır. Tedavi ile sağlıklı bir hayat yaşanır ve HIV enfeksiyonunun diğer bireylere bulaşması engellenebilir.
Kimler Test Yaptırmalıdır?
Doktoru tarafından HIV testi yapılması önerilen tüm kişiler test yaptırmalıdır.Korunmasız cinsel ilişki yaşayanlar, birden fazla cinsel eşi olanlar, cinsel yolla bulaşan başka birhastalığı olanlar, damar içi enjeksiyonla madde kullananlar ve HIV ile enfekte kişilerin eşleri,partnerleri HIV açısından risk altındadır ve mutlaka HIV testi yaptırmalıdır. Ayrıca. tüm gebelerede bebeğe HIV bulaşmasının önlenmesi için HIV testi yaptırmaları önerilmektedir.
HIV testi yaptırarak; hastalığın var olduğu erken dönemde öğrenilir ve böylece erkendönemde tedavisi sağlanır ve hastalığın başkalarına bulaştırılması önlenir. Tedavi başlanan kişiler günlük hayatlarına ve çalışma hayatına aynen devam eder.
Gönüllü danışmanlık ve test merkezleri (GDTM) danışmanlık hizmeti verilerek kimlik bilgisi istenilmeden, ücretsiz test imkanının sunulduğu ve test sonucuna göre de yönlendirmenin yapıldığı merkezlerdir. Bu merkezlerde kısa sürede HIV testi yaptırmak ve sonuç almak mümkündür.
Ayrıca kamu hastanelerinde de mahremiyet kurallarına uyularak sosyal güvence kapsamında test yaptırmak ücretsizdir.
HIV enfeksiyonu önlenebilir bir hastalıktır. Korunma önlemleri tedaviden çok daha etkili ve ucuzdur.
HIV Enfeksiyonundan Korunmak İçin;
1. En güvenli ve basit korunma yolu kondom (prezervatif) kullanımıdır. Her türlü cinsel ilişkide kondom kullanılmalıdır. Kondom tek kullanımlıktır ve tekrar kullanılmaz.
2. Alkol ya da bağımlılık yapıcı madde etkisinde cinsel ilişki yaşanmamalıdır.
3. Dövme, kulak delme, piercing gibi cilde hasar verecek herhangi bir kesici delici alet ya da iğne ile uygulama yapılacak ise mutlaka steril, tek kullanımlık malzeme ile yapılmalıdır.
4. Kullanılmış enjektörler asla paylaşılmamalıdır.
5. Tıbbi hizmet ya da diş sağlığı hizmeti Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış kuruluşlardan alınmalıdır.
6. Kimseyle kan kardeşi olunmamalıdır.
7. Erkekler sünnet olmalıdır.
8. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkında bilgi edinilmeli ve cinsel yolla bulaşan herhangi bir hastalık varlığında tedavi olunmalıdır.
HIV Enfeksiyonu Tedavisi
Ağızdan alınan tabletler ile HIV pozitif kişiler tedavi edilebilmektedir.
Tedaviye ömür boyu devam edilmelidir.
Tedavi sayesinde vücuttaki virüsün çoğalması kontrol altında tutularak, bağışıklık sistemi güçlendirilir.
Tedavi boyunca düzenli aralıklarla hekim kontrolü gereklidir.
İlaçların yan etkisi yok denecek kadar azdır.
Her kişinin hastalık düzeyine göre uygun olan tedavi şekli doktoru tarafından düzenlenir.
HIV pozitif kişilerin tüm tedavi masrafları SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) tarafından karşılanır.
Tıbbi kayıtlarında mahremiyetleri korunur ve hastalıkları hakkında başkalarına açıklama yapılmaz.
!!HIV pozitif bir kişi, HIV negatif birisiyle evlenebilir.
!!HIV pozitif anne veya babanın, HIV negatif, sağlıklı çocuğu olabilir.
!!HIV pozitif kişiler, rahatlıkla ameliyat ve organ nakli olabilir.
!!HIV pozitif kişiler, sağlıklı kişiler ile aynı şekilde çalışma hayatında yer alabilir, mesleklerini icra edebilirler.
!!!HIV Pozitif Bir Kişiyle Korunmasız Cinsel İlişki Yaşanmış İse
Bu durumda korkulmamalı, enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurulmalı ve gerekli
testler yapılmalıdır. Erken dönemde ilaç tedavisi ile HIV bulaşması engellenebilecektir. Cinsel eşin HIV durumu, hekime söylenmelidir.
HIV Açısından Risk Altında Hissediyorsanız Test Yaptırmak İçin En Yakın Sağlık Kuruluşuna Başvurun